Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinde son bir adım kalmışken; düzenlemeyi okumaya başlamış olan AK Parti grubu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) düzenlemeyi taşımak için hazırlıklara başladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in açıklamasına göre, ilk maaşlarını 1 Mart’tan sonra almaları çok olası görünen EYT’liler için Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun da 15 adımlık bir rehber geldi.
Sadece prim ve çalışma yılı ile yaş şartı olmadan SSK (4A), Bağ-kur (4B) ve Emekli Sandığı (4C) mensubu kişilerin emekli olmasını sağlayacak olan EYT düzenlemesi kapsamında kafası karışık olanları aydınlatan Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, yapılması gerekenleri tek tek anlattı. EYT öncesi hazırlıktan, emeklilik sonrası yapılabilecek işlere kadar çok kapsamlı bir rehber hazırlamış olan Erdursun, özellikle kıdem tazminatına dikkat çekti.
İLK ADIM EYT’Lİ OLUP OLMADIĞINI ÖĞRENMEK
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, çıkardığı yol haritasında önemli tespitler yaparak, EYT’lilerin dikkat etmesi gereken hususları tek tek sıraladı. İlk olarak EYT’li olup olunmadığının öğrenilmesi gerektiğine dikkat çeken Erdursun, hangi statüden emekli olunacağının hesaplanmasını ise ikinci adıma aldı. Erdursun’un yol haritasına göre EYT’liler ilk olarak şu 4 adımı takip etmesi gerekiyor:
“1- EYT’li olup olmadığınızı öğrenin. 2- Hangi statüden emekli olacağınızı son 2 bin 520 gün bildirilen primlerinize göre (SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığında) daha fazla gününüz varsa öğrenin ve en çok prim hangi statüdeyse hesaplayın. 3- Hangi statüden (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) emekli olacaksanız emeklilik için prim gününüz ve sigortalılık sürenizi tespit edin. 4- Prim gün sayısı eksiklerinizi SGK’ya borçlanma imkânınız varsa 5510 SK. Madde 41 eksik günlerinizi tamamlayın, borçlanma hakkınız yoksa ya da borçlanma ile prim gününü tamamlayamıyorsanız, eksik günleri nasıl tamamlayacağınızı öğrenin ve eksik primlerinizi tamamlayın.”
KADINLAR 20, ERKEKLER 25 YILLIK SİGORTA SÜRESİNİ TESPİT ETMELİ
Ardından yol haritasında sigorta tespit süresine ilişkin bilgi veren Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, sigorta süresi için baz alınması gereken yaşı 18 olarak açıkladı. İşverenin emeklilik nedeniyle çıkış yapması gereken kodu 8 olarak duyuran Erdursun, EYT’liler için sıradaki adımları şu şekilde açıkladı:
“5- Sigortalı sürenizi 18 yaş baz alınarak kadınlar 20, erkekler 25 yıllık sigortalılık sürenizi tespit edin, erkeklerde 25 yıl tamamlanmıyorsa sigorta öncesi süreler için SGK’ya borçlanma hakkınız varsa borçlanma yapın ve sigortalık sürenizi tamamlayın. 6- EYT yasasının çıkması ile yasanın yürürlük tarihinde emeklik için çalışmıyorsanız SGK’ya Tahsis Talebi için müracaatta bulunun, isterseniz e-devlet üzerinden ya da Tahsis Talep Formunuzu doldurup iadeli taahhütlü posta ile emeklilik müracaatında bulunabilirsiniz. 7- Çalışıyorsanız öncelikle emekliliği hak ettiğinizi belgelendirecek yazıyı SGK’dan alın ve işverene teslim edin. 8- İşveren kod: 8 ile emeklilik nedeniyle işten çıkışınızı yapmalı.”
KIDEM TAZMİNATI ÖDEMELERİNE DİKKAT EDİN
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun’un EYT’liler için hazırladığı rehberdeki sıradaki adımda emeklilik işlemleri yer aldı. Emekli olurken alınacak kıdem tazminatı konusunda çalışanları uyaran Erdursun, sadece işçi ile işveren anlaşırsa tazminatın taksitle ödenebileceğinin altını çizdi. Aksi takdirde ödemenin peşin olması gerektiğini belirten Erdursun, sıradaki adımları şu şekilde sıraladı:
“9- İşten çıkışınız yapıldıktan sonra emeklilik için bağlı bulunduğunuz il, ilçe Sosyal Güvenlik Kurumuna Tahsis Talep (emeklilik) başvurusunda bulunun, e-devlet ya da iadeli taahhütlü posta ile emeklilik Tahsis Talep Formunuzu doldurup, müracaatta bulunun. 10- Son çalıştığınız iş yerinde bir yıl ve üzerinde çalışmalarınız varsa gün, ay, yıl olarak kıdem tazminatınızı ve kullanmadığınız yıllık izin, sosyal haklarınızı talep edeceksiniz. Kıdem tazminatının taksitle ödenmesi konusunda işverenin size yazılı talepte bulunması gerekir. Bunu kabul etmezseniz tazminatınızın peşin ödenmesi gerekir. Taksitli tazminatı kabul ederseniz, taksitlere mevduata uygulanan en yüksek faizin uygulanarak size ödenmesi gerekir. 11- İşverenle emeklilik sonrasında çalışıp çalışmayacağınız konusunu konuşun, emeklilik sonrası tekrar çalışacaksanız, emeklilik sonrasında işveren tekrar sigorta işe girişinizi SGK’ya SGDP ile (Sosyal Güvenlik Destek Primi) bildirecek.”
EMEKLİ OLDUKTAN SONRA ÇALIŞMAK KESİNTİ YARATMAYACAK
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, 12. adımda ‘Artık siz emekli olmuş, tazminatınızı almış ve emekli olarak tekrar işe başlayan kişi olacaksınız’ ifadelerini kullanarak, sonraki adımları EYT’lilerin emekli olduktan sonraki aşamasına ayırdı. BU aşamada çalışmak isteyen emeklilere seslenen Erdursun, maaştan kesinti olmadan yapılabilecek işleri şu adımlar ile açıkladı:
“13- Emekli olduktan sonra çalışanların emekli aylıklarından mevcut yasalarımıza göre kesinti yapılmaz. 14- Emekli olduktan sonra tüm tazminat ve yasal haklarınızı aldıktan sonra tekrar çalışmak istemiyor ve kendi adınıza şahıs işletmesi açmak ya da şirket kurmak, şirket ortağı almak istiyorsanız bunları yapabilirsiniz, emekli olduğunuz için Bağ-Kur primi ödemezsiniz. 15- Şahıs işletmeniz, şirket ortaklığınız, Esnaf Odasına, Ticaret Sicile, Ziraat Odasına kaydınız var ve emekli olmuşsanız bu faaliyetlere devam edebilirsiniz. Bu durumda Bağ-Kur primi ödemezsiniz, emekli aylığınızdan mevcut yasalarımıza göre kesinti olmaz.”