İşe iade davası şartları; işverenlerin, haksız fesih yolu ile işten çıkarma yoluna başvurduğu durumlarda söz konusu olur.
İşe İade Davası Şartları Nelerdir?
İşe iade davası, işverenler tarafından yapılan keyfi işten çıkarma ya da geçersiz işten çıkarma işlemlerine karşı işçilerin başvurduğu kanun yoludur. İşe dönüş davası ya da işe geri dönüş davası olarak da bilinen işe iade davası, şartların yerine getirilmesi halinde haksız yere işten çıkarılan işçi tarafından açılabilecek bir davadır. Dava şartlarını sağlayan davacı işçinin açacağı işe iade davası için görevli mahkeme, İş Mahkemeleridir. İşe iade davasının dava şartları şu şekildedir:
İş Kanunu’na tabi olunması
İşe iade davası açmak isteyen işçinin, İş Kanunu kapsamı dahilinde çalışan bir işçi olması gerekir.
- Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışılması
Belirli süreli iş sözleşmesi olan işçinin, işe iade davası açma hakkı yoktur.
- İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi
İşe iade davası; işçiyi, işverene karşı koruyan yollardan biridir. Bu sebeple iş sözleşmesinin, işveren tarafından feshedilmesi gerekir. İşveren tarafından feshedilmeyen iş sözleşmelerine karşı işe iade davası yoluna başvurma hakkı söz konusu değildir.
- İş sözleşmesinin haklı bir sebep olmaksızın feshedilmesi
İş sözleşmesinin istifa, haklı fesih, işveren ile anlaşmaya varılması gibi yollarla ya da işçinin yetersiz olması, işçinin performansının ve veriminin düşük olması, işçinin sürekli rapor alması gibi nedenlerle sona erdirilmesi halinde haklı sebebin varlığından söz edilir. Geçersiz fesih nedenleri, İş Kanunu madde 18’de düzenleme altına alınmıştır. Haklı sebep ile feshedilen iş sözleşmesine karşı işe iade davası açma hakkı söz konusu değildir.
- İşyerinde en az 30 işçinin çalışması
İş sözleşmesinin haksız olarak feshedildiği tarihte işçinin çalıştığı işyerinde 30 ya da daha fazla işçinin çalışıyor olması gerekir. İşverenin, aynı iş koluna ait birden fazla işyerinin olması halinde işçi sayısı, bu işyerlerinde çalışan işçilerin toplamından oluşur.
- İşçinin en az 6 aylık kıdeme sahip olması
6 aydan daha az kıdeme sahip olan işçinin, işe iade davası korumasından yararlanması söz konusu değildir. Davacı işçinin, aynı işverenin farklı işyerlerinde çalışması halinde çalışma süreleri birbirine eklenerek hesaplama yapılır.
- Davayı açmak isteyen kişinin, işveren vekili olmaması
İşveren vekili, İş Kanunu madde 2’de yer alan tanıma göre “İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimseler” için kullanılan bir kavramdır. İşveren vekili görev tanımı dahilinde görevli ve yetkili olan kişilerin, işe iade davası açma hakkı yoktur.
İşe İade Davası Açma Süresi Ne Kadardır?
İşe iade davası açma süresi; İş Kanunu’nun 20/1 maddesinde öngörüldüğü üzere haksız olduğu düşünülen feshi bildiriminin, iş sözleşmesi feshedilen işçiye tebliğ tarihinden itibaren bir aydır. Söz konusu bir aylık süre, hak düşürücü süredir. Dolayısıyla bu bir aylık süre içinde işe iade davası açmayan işçi, bir aylık sürenin dolması akabinde kanun yoluna başvurma hakkını kaybeder.
İşe İade Davasında İspat Yükü Kimin Üzerindedir?
İşe iade davasında ispat yükü, genel kuralın aksine işverene aittir. Türk Medeni Kanunu’nda öngörülen genel kural; herkesin, iddiasını ispat etmekle yükümlü olduğu yönündedir. Fakat işe iade davası bakımından İş Kanunu’nda öngörülen düzenlemeye göre iş sözleşmesinin geçerli bir fesih nedenine dayanılarak yapıldığının ispat edilmesi, işveren tarafından gerçekleştirilir. İşçi, işverenin ileri sürdüğü nedenden başka bir nedene dayanıldığını iddia etmekte ise ispat yükü, işçiye ait olur.
- Davayı açmak isteyen kişinin, işveren vekili olmaması
- İşçinin en az 6 aylık kıdeme sahip olması
- İşyerinde en az 30 işçinin çalışması
- İş sözleşmesinin haklı bir sebep olmaksızın feshedilmesi
- İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi