Elektrik Çarpmasında İlk Yardım Nasıl Yapılır?
Elektrik çarpmasında ilk yardımda mümkün ise elektrik kaynağı ile olan teması bıraktırın eğer mümkün değilse elektrik çarpılan kişiye iletken malzemelerle müdahale etmeyin. Halat, tahta, ip, lastik gibi yalıtkan olan eşyalar kullanın ve hemen ardından 112 acil servise haber vererek size en yakın sağlık kuruluşuna başvurun. Hastanın ve çevrenin güvenliğini sağladıktan sonra istirahat ederek bekleyin ve daha sonra ortamın güvenliği açısından yerlerin kuru ve temiz olmasına dikkat edin. Elektrik çarpmasına bağlı yanıklara ıslak, steril gazlı bez uygulayın ve yarayı kapatın. Sağlık ekipleri gelene kadar hava yolu kontrolü zaman zaman yapın. Sağlık ekipleri geldiğinde hastayı sağlık ekiplerine olay öyküsünü detaylı şekilde anlatarak veriniz.
Elektrik Çarpması Nedir?
Elektrik çarpması esnasında insan vücudunu oluşturan dokular ve cilt veya cilt altı deride, belirli düzeyde elektrik akımının geçmesine olanak verir özelliktedir. Bundan dolayı uygun koşullarda elektrik akımı vücudun içinden geçebilir. Bu dokularda hücre boyutunda hasara yol açabildiği gibi, üçüncü derece ciddi yanıklarla da sonuçlanabilir. Bu tür doku hasarları da hayatı tehdit edecek boyutta yaşanabileceğinden, ilk yardım müdahalesinin nasıl yapılması gerektiğinin bilinmesi oldukça önemlidir.
Elektrik akımının insanın vücudunda zarar vermesi; elektrik akım voltajına, akım şiddetine, elektrik kaynağı ile temas süresine, alternatif akım olup olmadığına ve akımın insan vücudunda geçiş yoluna bağlıdır. Tüm bu parametreler, elektrik hasarının düzeyi ile kişinin elektrik çarpması sonrası ilk yardım ihtiyacını belirler. Elektrik çarpması evdeki prizler, fön makinesi gibi cihazları ıslak zemine bırakmak, şok cihazları gibi elektronik aletler yoluyla veya yıldırım düşmesi gibi doğal yollardan meydana gelebilir.
Elektrik Çarpması Belirtileri Nelerdir?
Elektrik çarpmasında kişinin maruz kaldığı elektrik akımının şiddeti ve süresi gibi etkenler klinik bulguların yaygınlığı ve şiddetini belirler Elektrik çarpmasında belirtiler şunlardır:
- Bilinç bulanıklığı veya bilinç kaybı
- Kaslarda görülebilen şiddetli kasılma ve spazm
- His kaybı veya uyuşukluk hissi
- Nefes alamama, nefes darlığı
- Görme veya işitme gibi duyuların azalması-kaybedilmesi
- Ciltte üçüncü dereceye kadar varan ciddi yanıklar, cilt altı dokularda yanık veya iç organlarda yüksek ısıya bağlı hasarın meydana gelmesi
- Kasılma görülen epileptik nöbetler ve ani şok
- Kalp ritminde değişiklik veya kalbin durması
- Baş ağrısı, karın ağrısı, göğüs ağrısı gibi hayati ve ciddi belirtiler görülebilir.
Elektrikli Yanıklarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?
Elektrikli yanıkları günlük yaşamda beklenmedik ve sıra dışı bazı durumlar olabilir. Elektrikli yanıklarda ilk yardım prosedüre uygun ve kişiye uyumlu tedavi olmalıdır. Öncelikle sakin ve soğukkanlı olunmalıdır. Çevre ve hastanın güvenliği sağlanır ve sonra yaralanan kişiye dokunmadan önce elektrik akımı kesilir. Elektrik akımını kesme olanağı yoksa yalıtkan bir madde (plastik, halat ve tahta ) kullanılarak kişinin elektrik ile olan teması engellenir. Yaralının solunumu ve solunum yolu açıklığı değerlendirilir. Yaralı zorunlu olmadığı sürece oynatılmaz. Sert ve kuru bir zeminde sabit kalacak şekilde yatırılır. Vücudun hasar görmüş kısmı örtülür. Bunları yaparken etrafta insanlar var ise 112 acil çağrı hattını araması söylenir, bunlar yapılırken hastanın hava yolu açıklığı sık sık kontrol edilir. Sağlık ekipleri gelene kadar orada beklenir ve sağlık ekiplerine teslim edilir.
Elektrik Çarpması Tedavisi Nasıl Yapılır?
Elektrik çarpma vakalarında insan vücuduna giren elektrik akımı insan derisi elektriği ilettiğinden dolayı cilt ve cilt altı dokularda yanıklar oluşmasına neden olur. Ayrıca kas yapısında hasarlara yol açarak kas zedelenmesi ya da organ yetmezliğine yol açabilir. İnsanlar kendilerince basit gördükleri bir elektrik çarpması vakası sonrasında dahi en yakın sağlık kuruluşuna giderek uzman bir hekim tarafından muayene edilmelidir. Elektrik Çarpmasına maruz kalan hastalarda yaşanan hasarın çeşidi ve boyutuna bağlı olarak Elektrik Çarpması Tedavisi uygulanmaktadır. Elektrik çarpması tedavisi basamaklarını şöyle sıralayabiliriz:
- Eğer yanık derecesi düşükse evde tedavi yapılabilir
- Nefes almada zorlanan hastalarda oksijen tedavisi
- Yanık varsa yanan bölgelere antibiyotik, antiseptik gibi dermatolojik ilaçlı tedaviler uygulanması
- Ağrının azaltılması veya yok edilmesi için ağrı kesiciler verilmesi
- Yoğun sıvı kaybı oluşmaması için damardan sıvı takviyesi yapılması
- Tetanos riskini engellemek veya ihtimalini azaltmak için tetanos aşısı olunması
- Kalp ritim bozukluğu görülen durumlarda ritim düzenleyici ilaçların kullanılması, şeklinde belirtilebilir.
Elektrik Çarpmasına Karşı Nasıl Önlem Alınır?
Elektrik çarpmasına karşı önlem olarak kaçak akım rölesi diye bilinen cihazı elektrik tesisatına ekletmek çarpılma kazalarının hayati ve ciddi sonuçları olmasını önler. Kaçak akım rölesi eve giren ve evden çıkan akımı devir daim olarak sürekli kontrol eder. Kaçak sonucu, yani bir canlının üzerine elektrik akımı başlaması sonucu giren ve çıkan elektrik arasında fark oluşur ve voltaj değeri değişir. Elektrik çarpması durumunda kaçak akım rölesi kısa bir sürede elektriği keser ve böylelikle olası bir elektrik çarpma durumunda büyük hasarlar alınması riski en aza indirmiş olur. Elektrik çarpması durumlarını önlemek için şunları yapabilirsiniz:
- Her türlü elektrik aksamla uğraşırken yalıtkan materyaller ( plastik, tahta, halat vb) kullanmak gerekir.
- Aşağılardaki prizlere de kapak takarak küçük çocukların metal parçalar sokarak çarpılması önlenebilir.
- Bir elektronik aleti kullanmadan önce kablolarına bakmak veya kullanırken ıslak zemin üzerine bırakmamak.
- Evin elektrik tesisatının kontrollerini düzenli olarak yapmak.